Καταδίκη της δημαγωγίας

Η ιστορία επαναλαμβάνεται περιέργως. Ο Δημοσθένης στον Γ' Ολυνθιακό του λόγο αναφέρεται στις μεγάλες μορφές του παρελθόντος (Αριστείδη, Μιλτιάδη κ.λπ.) και συγκρίνει με τις μέρες του:

" Με το να διοικούν λοιπόν τις ελληνικές υποθέσεις αξιόπιστα, τα αφορώντα τους θεούς με ευσέβεια και τις μεταξύ τους σχέσεις με ισότητα, εύλογα απέκτησαν μεγάλη ευδαιμονία....

Ποια λοιπόν είναι η αιτία όλων αυτών, και γιατί άραγε τότε όλα γενικά βρίσκονταν σε καλή κατάσταση και τώρα όχι; Γιατί τότε μεν, επειδή τολμούσε και να στρατεύεται ο ίδιος ο λαός, ήταν και ο ίδιος κυρίαρχος των πολιτευομένων και κύριος όλων ανεξαιρέτως των αγαθών, και ήταν αρκετό σε καθέναν από τους άλλους να λάβει από τον λαό και τιμές και αξιώματα και κάθε αγαθό.


Τώρα όμως, αντιθέτως, κύριοι των αγαθών είναι οι πολιτευόμενοι, και με τη μεσολάβησή τους εκτελούνται όλα εν γένει, σεις δε, ο λαός, αποχαυνωμένοι και στερημένοι από χρήματα και συμμάχους, έχετε καταντήσει υπηρέτες και εξαρτήματα, και είστε ευχαριστημένοι αν σας μοιράζουν τα θεωρικά ή τελούν πομπή Βοηδρομίων και - το πιο ανδροπρεπές απ' όλα - τους χρωστάτε ευγνωμοσύνη για ό,τι σας ανήκει.

Και αυτοί, αφού σας έκλεισαν μέσα στην ίδια πόλη, σας οδηγούν σ' αυτά τα θεάματα και σας καθιστούν πειθήνιους σ' αυτούς, τιθασεύοντάς σας σαν τα θηρία.

Ποτέ, νομίζω, δεν είναι δυνατό να αποκτήσει κάποιος μέγα και ρωμαλέο φρόνημα, αν καταγίνεται με πράγματα μικρά και ευτελή., γιατί όποιες είναι οι ενασχολήσεις των ανθρώπων, τέτοιο είναι φυσικό να έχουν και το φρόνημα".

Δημοσθένους , Ολυνθιακός Γ΄, 30-32 ( Η μετάφραση του Κωνσταντίνου Δεσποτόπουλου)